W ostatnim czasie opublikowano wyniki badania naukowego COMPASS, które rzuca nowe światło na wpływ rywaroksabanu w połączeniu z aspiryną na jakość życia pacjentów z przewlekłymi chorobami sercowo-naczyniowymi. Badanie to ma istotne znaczenie, ponieważ dostarcza nowych informacji na temat zastosowania rywaroksabanu w praktyce klinicznej, szczególnie w kontekście jego wpływu na jakość życia pacjentów, co jest kluczowym aspektem oceny skuteczności leczenia.
Projekt badania i jego uczestnicy
Badanie COMPASS było randomizowanym, podwójnie ślepym badaniem przeprowadzonym w 602 ośrodkach w 33 krajach. Do badania kwalifikowano pacjentów z chorobą wieńcową lub obwodową chorobą tętnic, spełniających określone kryteria. Wykluczono pacjentów z niedawno przebytym udarem, ciężką niewydolnością serca, zaawansowaną chorobą nerek oraz tych, którzy stosowali inne leki przeciwpłytkowe niż aspiryna. Pacjenci byli losowo przydzielani do jednej z trzech grup: rywaroksaban plus aspiryna, rywaroksaban samodzielnie lub aspiryna samodzielnie.
Metody oceny jakości życia
Jakość życia związana ze zdrowiem (HRQoL) była oceniana za pomocą narzędzia EQ-5D-3L, które mierzy pięć wymiarów zdrowia: mobilność, samoopieka, codzienne aktywności, ból/dyskomfort oraz lęk/depresja. Wyniki były analizowane pod kątem zmian od stanu wyjściowego do wizyty końcowej, z uwzględnieniem różnic między grupą otrzymującą rywaroksaban z aspiryną a grupą otrzymującą tylko aspirynę.
Wyniki badania
W badaniu uczestniczyło 27 395 pacjentów, z czego 9152 przydzielono do grupy otrzymującej rywaroksaban i aspirynę, a 9126 do grupy otrzymującej tylko aspirynę. Analiza wyników wykazała, że jakość życia pacjentów, mierzona za pomocą EQ-5D-3L, była podobna w obu grupach. Średnie wyniki zdrowotne na początku badania oraz podczas wizyty końcowej nie różniły się istotnie między grupami, co sugeruje, że dodanie rywaroksabanu do terapii aspiryną nie wpływało negatywnie na jakość życia pacjentów.
Analiza szczegółowa wyników
Średnia użyteczność zdrowotna na początku badania wynosiła 0.871 w grupie rywaroksabanu z aspiryną oraz 0.873 w grupie aspiryny. Podczas wizyty końcowej wartości te wynosiły odpowiednio 0.874 i 0.877. Różnica w zmianie od stanu wyjściowego była nieistotna statystycznie. Ponadto, nie odnotowano istotnych różnic w zakresie pogorszenia stanu zdrowia między grupami, co potwierdzają wskaźniki VAS (wizualnej skali analogowej).
Dyskusja nad wynikami
Wyniki badania COMPASS potwierdzają skuteczność terapii rywaroksabanem i aspiryną w zapobieganiu zdarzeniom sercowo-naczyniowym, jednakże nie wpływają one na ogólną jakość życia pacjentów w porównaniu z samą aspiryną. Istotne jest, że mimo zwiększonego ryzyka krwawień w grupie przyjmującej rywaroksaban, jakość życia pacjentów pozostała na podobnym poziomie. To wskazuje, że korzyści związane z redukcją ryzyka poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych mogą przeważać nad potencjalnymi negatywnymi skutkami ubocznymi.
Porównanie z wcześniejszymi badaniami
Badanie COMPASS dostarcza dowodów na to, że jakość życia mierzona EQ-5D wśród pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi może być wyższa niż wcześniej raportowano. Wyniki te są szczególnie interesujące w kontekście wcześniejszych badań, które wykazywały znacznie niższe wyniki w podobnych populacjach pacjentów. Może to wynikać z faktu, że badanie COMPASS obejmowało pacjentów w stabilnym stanie klinicznym.
Wnioski i przyszłe kierunki badań
Badanie COMPASS wykazało, że połączenie rywaroksabanu z aspiryną nie pogarsza jakości życia pacjentów w porównaniu z samą aspiryną, co jest ważnym czynnikiem przy wyborze długoterminowej terapii zapobiegawczej w chorobach sercowo-naczyniowych. Przyszłe badania powinny koncentrować się na dalszym określeniu wpływu różnych terapii przeciwzakrzepowych na jakość życia pacjentów oraz na optymalizacji strategii leczenia, aby zminimalizować ryzyko krwawień przy jednoczesnym zachowaniu korzyści klinicznych.
Bibliografia
Xie Feng, Yan Jiajun, Eikelboom John, Anand Sonia, Muehlhofer Eva, Pullenayegum Eleanor, Wang Yang, Avezum Alvaro, Bhatt Deepak L, Yusuf Salim and Bosch Jackie. Health-related quality of life with rivaroxaban plus aspirin vs. aspirin alone in chronic stable cardiovascular disease: Cardiovascular Outcomes for People Using Anticoagulation Strategies (COMPASS) trial. European Heart Journal Open , 4(5), 1319-1330. DOI: https://doi.org/10.1093/ehjopen/oeae083.
