Czym jest lek rywaroksaban i kiedy się go stosuje?
Rywaroksaban jest nowoczesnym lekiem przeciwzakrzepowym będącym bezpośrednim inhibitorem czynnika Xa, powodującym zmniejszenie tendencji do tworzenia się zakrzepów krwi. Zahamowanie tego czynnika uniemożliwia przekształcenie protrombiny w trombinę a tym samym tworzenie się skrzepu. Należy od do grupy leków NOAC. Stosowany jest przede wszystkim w profilaktyce udaru i zatorowości obwodowej u pacjentów dorosłych z migotaniem przedsionków (niezwiązanym z wadą zastawkową lub innymi czynnikami ryzyka takimi jak cukrzyca, udar, przemijający napad niedokrwienny, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, wiek powyżej 75 lat.). Rywaroksaban stosowany jest też w leczeniu zakrzepicy żył głębokich (ZŻG) oraz w profilaktyce nawrotowej ZŻG i zatorowości płucnej po ostrej ZŻG. Wśród pozostałych wskazań do stosowania substancji wymienia się także profilaktyce żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ) u dorosłych pacjentów po przebytej planowej alloplastyce stawu biodrowego lub kolanowego.
Rywaroksaban występuje w postaci tabletek powlekanych i stosowany jest doustnie. Zwykle stosowane dawki dobowe u osób dorosłych to od 2,5 mg do 20 mg. Dawki zależne są od jednostki chorobowej i chorób współtowarzyszących. Przeciwwskazaniami do stosowania rywaroksabanu to przede wszystkim nadwrażliwość na substancję czynną lub ostatnio przebyte krwawienia mające znaczenie kliniczne.
Kiedy i w jaki sposób należy odstawić rywaroksaban?
Rywaroksaban jest nowoczesnym doustnym lekiem przeciwzakrzepowym. Jak dobrze wiemy leczenie przeciwzakrzepowe, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem krwawień w trakcie trwania operacji oraz po jej zakończeniu. Powstawanie niekontrolowanych krwawień mogłoby stanowić zagrożenie życia i zdrowia pacjenta. Dlatego też wskazane jest, aby odstawić rywaroksaban przed planowanym zabiegiem operacyjnym. Wskazane jest więc aby pacjent skonsultował się z lekarzem, który poinformuje ich o sposobie odstawienia leku. Bardzo ważne jest zaznaczenie, że leków przeciwzakrzepowych nigdy nie należy odstawiać bez konsultacji z lekarzem. Lekarz musi bowiem uwzględnić zarówno ryzyko wystąpienia potencjalnych powikłań krwotocznych w sytuacji utrzymania dotychczasowego leczenia, jak i ocenę stopnia ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych w przypadku odstawienia antykoagulantów.
Czasami przy niedużych zabiegach przerwanie leczenia nie jest konieczne np. przy małych zabiegach stomatologicznych (ekstrakcja do trzech zębów), dermatologicznych (nacięcie ropnia, usunięcie małych zmian skórnych), czy okulistycznych (operacja zaćmy).
U większości pacjentów leczonych rywaroksabanem rutynowe postępowanie przedoperacyjne polega na jego odstawieniu na odpowiednio długi czas, zależny od oceny czynności nerek i przewidywanego krwawienia. Zazwyczaj zaleca się odstawienie rywaroksabanu 24 godziny przed planowaną operacją (charakteryzującą się „normalnym” ryzykiem krwawienia) lub 48 godzin przed w przypadku podwyższonego krwawienia. U pacjentów z zaburzeniem czynności nerek, nieprawidłowym klirensem nerek i znaczącym ryzykiem powikłań krwotocznych moment odstawienia ustalany jest indywidualnie.
Jakie objawy mogą wystąpić po odstawieniu rywaroksabanu?
Odstawienie leku może nastąpić tylko po skonsultowaniu z lekarzem. Po odstawieniu leku może dojść do pojawienia się objawów odstawiennych, które pojawiają się dość szybko, bo około 24 h od ostatniej zażytej dawki leku. Poprzestawanie zażywania rywaroksabanu powoduje powrót krzepliwości do stanu przed przyjmowaniem leku. Zwiększenie krzepliwości może sprawić, że krew będzie zbyt lepka i gęsta co może być przyczyną powstawania zakrzepów, a co za tym idzie nawet zawału lub udaru mózgu. Zbyt gęsta krew może utrudniać przepływ tlenu, hormonów i składników odżywczych w całym organizmie co może powodować niedotlenienie niektórych narządów. Objawami po odstawieniu mogą być więc obrzęki kończyn, bóle i zawroty głowy, omdlenia, przewlekłe zmęczenie, duszności. Bardzo ważne jest więc aby osoby biorące Rywaroksaban nie odstawiały go bez konsultacji z lekarzem. Najczęściej jest to lek, który w przypadku chorób zakrzepowo-zatorowych musi być brany przez całe życie lub ewentualnie zastąpiony innym antykoagulantem.
